Nhắc đến Quốc phục Nhật Bản, người ta dễ dàng mường tượng đến những bộ trang phục cầu kỳ, nhiều tầng lớp, mang màu sắc rực rỡ. Bên cạnh Kimono, có nhiều loại trang phục truyền thống Nhật Bản độc đáo không kém nhưng lại ít được biết đến. Ở bài viết này, Tiệm sẽ giải đáp tới bạn đọc những thông tin cần biết về Hakama – loại quốc phục được yêu thích tại Nhật bản, với ý nghĩa tượng trưng cho “7 phẩm hạnh võ đạo” hết sức đặc sắc.
Hakama là gì?
Hakama là gì?
Trong tiếng Nhật, Hakama có nghĩa là “quần”. Tuy nhiên, chúng không chỉ đơn thuần là quần mà là thuật ngữ chỉ một loại trang phục truyền thống được mặc bên ngoài Kimono vào mùa lạnh. Thiết kế Hakama mang dáng dấp của một chiếc váy rộng với 7 nếp gấp (5 trước, 2 sau). Mỗi nếp gấp lại tượng trưng cho 1 ý nghĩa khác nhau. Cụ thể, chúng tượng trưng cho 7 phẩm hạnh của võ sĩ đạo là dũng cảm, nhân ái, chính trực, lễ độ, thành tín, trung thành và danh dự.
Đặc điểm của Hakama
Quần Hakama vốn chỉ được dùng cho nam giới, tuy nhiên hiện nay được dùng cho cả phái nữ. Giữa các dòng dành cho nam và nữ giới có đôi chút khác biệt.
Hakama cho nam thường được làm từ lụa cứng, màu đen hoặc trắng, hoạ tiết sọc. Chúng được mặc bên ngoài bộ Montsuki Kimono trơn, tất tách ngón. Bên ngoài là áo khoác dài (Montsuki Haori) cùng một sợi dây trắng cố định vạt áo (dây cố định haori) để hoàn thiện bộ lễ phục. Hakama từng là trang phục bắt buộc của nam giới nhật bản, trước khi có quy định chỉ cần mặc trong các dịp lễ quan trọng (lễ cưới, đám tang, thi đấu võ thuật,…) như hiện nay.
Hakama nam
Với nữ giới, Hakama rất ít khi được sử dụng. Chúng chỉ được mặc trong một số cuộc thi thể thao truyền thống như kyudo. Khác với chất liệu vải lụa sọc của nam giới, Hakama cho nữ thường có chất liệu và màu sắc linh hoạt hơn. Chúng có thể được nhuộm đồng màu hoặc nhuộm chuyển màu, có thêu hoặc không thêu hoa. Nam giới thường mặc Hakama từ hông, trong khi nữ giới mặc Hakama ngay giới bầu ngực. Hakama thường được may dài đến mắt cá chân, ở cả nam và nữ.
Hakama nữ
Các loại Hakama
Có 2 loại Hakama chính là loại không chia – andon Hakama (Hakama đèn lồng) và loại có chia – Umanori (Hakama cưỡi ngựa). Nếu chỉ quan sát bên ngoài, không dễ để có thể phân biệt 2 loại Hakama này do chúng đều có các nếp gấp và độ xòe phồng tương tự váy. Tuy nhiên, điểm khác biệt ở đây lại là việc chia ống:
- Umanori có chia thành 2 ống quần như quần hiện đại, tạo cảm giác thoải mái và dễ dàng vận động cho người mặc
- Andon Hakama lại không có chia ống bên trong và được nữ giới dùng nhiều hơn.
Một loại thứ 3 rất ít được nhắc đến là Hakama “đồng ruộng, được chuyên dùng cho những người làm nông.
Ngoài ra, như đã đề cập, Hakama cũng có thể được chia theo đối tượng sử dụng: cho nam và cho nữ. Hakama cho nam thường có hoạ tiết kẻ sọc, Hakama cho nữ có màu sắc rực rỡ hơn.
Làm thế nào để mặc Hakama?
Hakama được mặc kèm với Kimono. Về kết cấu, chúng có thiết kế gồm 4 dây. 2 dây đài dài hơn được dùng để cố định mặt trước của bộ trang phục. 2 dây đai còn lại được dùng để cố định phía sau, từ đó đảm bảo chắc chắn ở phần thắt lưng. Bộ phận hình thang cứng ở mặt sau (Hakama-Tome) dùng để cố định Hakama, giúp giữ form quần.
Cách mặc Hakama
Nữ giới khi mặc Hakama có thể dùng đai Hakama thắt thành dạng nút đơn giản hoặc thắt hình nơ bướm. Với nam giới, khi mặc Hakama, họ thường thắt đai dạng như 2 nơ bướm ghép lại tạo thành hình chữ thập.
Khi nào mặc Hakama?
Một cách tổng quan nhất, Hakama Nhật Bản thường được mặc vào những dịp như:
- Thi đấu võ thuật
7 đức tính thể hiện qua 7 nếp gấp của Hakama chính là hình tượng tiêu biểu của một võ sĩ Nhật Bản. Bởi vậy mà việc mặc Hakama trong các dịp lễ thi đấu võ đạo trở thành thiết yếu. Rất nhiều bộ môn võ thuật Nhật Bản đều sử dụng Hakama làm trang phục cho học viên như Kyudo, Kendo, Ryute, Taido,…
Hakama trong thi đấu võ thuật
- Lễ thành hôn
Vào ngày kết hôn, nữ giới Nhật Bản thường mặc một bộ lễ phục cầu kỳ, kết hợp Hakama và Kimono. Trong đó, nam giới cũng có thể mặc trang phục tương tự hoặc vest tây.
- Lễ tốt nghiệp
Ít ai biết, trước kia Hakama là trang phục phổ biến của giáo viên. Do vậy, đây được coi là loại trang phục mang đậm tính học thuật và nhờ đó được học sinh, sinh viên cả nam và nữ mặc trong dịp lễ tốt nghiệp trọng đại của mình.
- Một số dịp lễ khác
Trong một số ngày lễ trang trọng khác như lễ trà đạo, đám tang, lễ hội mùa xuân,.. người Nhật cũng thường sử dụng Hakama để thể hiện tự tôn kính.
Làm thế nào để gấp Hakama?
Việc gấp Hakama khá phức tạp khi chúng ta vừa phải đảm bảo tính gọn gàng, lại không làm hỏng các nếp gấp của trang phục. Để gấp Hakama, trước hết bạn cần trải thẳng trang phục, từ từ xếp gọn phần thân thành dạng hộp vuông, sau đó tiếp tục thắt đai như hình:
Cách gấp Hakama
Trước khi gấp, hãy chú ý vuốt phẳng Hakama và đặt đúng các nếp gấp để đảm bảo hiệu quả nhé.