Giữa nhịp sống hiện đại hối hả, người Nhật đã phục dựng và nâng tầm một trò chơi dân gian tưởng chừng đơn giản – Dorodango (泥だんご) – trở thành một bộ môn nghệ thuật và thiền định độc đáo. Không chỉ là những quả cầu bùn, Dorodango còn là biểu tượng của sự tĩnh lặng, kiên nhẫn và vẻ đẹp ẩn sau sự mộc mạc.
Dorodango là gì?
Dorodango là từ ghép trong tiếng Nhật: “doro” (泥) nghĩa là bùn, và “dango” (だんご) là bánh nếp tròn truyền thống. Ban đầu, Dorodango là trò chơi của trẻ em Nhật Bản – nặn những quả bóng đất đơn sơ từ bùn và nước rồi để khô dưới ánh nắng. Tuy nhiên, theo thời gian, nghệ thuật này đã được phát triển thành hình thức tinh tế hơn được gọi là Hikaru Dorodango (光る泥だんご) – “quả cầu bùn phát sáng”.
Ngày nay, Dorodango không còn chỉ dành cho trẻ con. Những người theo đuổi bộ môn này đã biến quá trình nặn đất thành một nghi thức chậm rãi, đầy tính thiền định, nơi mỗi lớp đất được thêm vào, mỗi lần đánh bóng đều mang ý nghĩa làm sạch tâm trí và rèn luyện sự kiên nhẫn.
Quá trình tạo ra một quả Dorodango
Tưởng chừng đơn giản, nhưng để tạo ra một quả Dorodango hoàn chỉnh, người làm cần trải qua nhiều bước tỉ mỉ:
1. Tạo lõi bùn
Người làm trộn đất với nước để tạo thành khối bùn dẻo, rồi vo tròn trong lòng bàn tay, nắn đều cho đến khi thành một khối cầu.
2. Làm khô và thêm lớp phủ
Khi quả cầu khô bề mặt nhưng vẫn còn hơi ẩm bên trong, người ta sẽ rắc một lớp đất khô mịn bên ngoài, rồi tiếp tục vo tròn và đánh bóng nhẹ. Quy trình này lặp đi lặp lại nhiều lần để tạo nên các lớp phủ đều, giúp quả cầu trở nên nhẵn nhụi.
3. Đánh bóng
Cuối cùng, bằng một miếng vải mềm hoặc tay trần, người nghệ nhân sẽ đánh bóng quả cầu cho đến khi nó sáng bóng như ngọc, phản chiếu ánh sáng một cách tuyệt đẹp.
Mỗi quả Dorodango có thể mất hàng giờ, thậm chí hàng ngày để hoàn thành – đòi hỏi tập trung cao độ, sự cẩn thận và tâm thế tĩnh tại.
Vẻ đẹp nghệ thuật ẩn trong bùn đất
Sự kỳ diệu của Dorodango nằm ở chỗ nó được tạo nên từ những gì bình dị nhất: đất và nước. Tùy theo loại đất – như đất phù sa, đất sét, cát – mà màu sắc và độ bóng của Dorodango sẽ khác nhau. Một số người còn sáng tạo thêm bằng cách:
-
Trộn bột màu tự nhiên để tạo ra Dorodango nhiều sắc độ,
-
Thêm kim tuyến để tạo độ lấp lánh,
-
Hay nhỏ vài giọt tinh dầu thiên nhiên để tạo hương thơm dễ chịu.
Bằng chính đôi tay, người làm thổi hồn vào những chất liệu tưởng như vô giá trị – một sự hồi sinh đầy chất thơ từ đất bùn.
Dorodango như một phương pháp thiền định
Dorodango không chỉ là nghệ thuật thị giác, mà còn là một phương pháp giúp con người giải tỏa căng thẳng, nuôi dưỡng sự kiên trì và quay trở về với chính mình. Quá trình làm Dorodango giống như một hình thức thiền động – nơi người ta dồn tâm trí vào từng thao tác, từng nhịp thở, để rồi quên đi mọi muộn phiền.
Tiến sĩ tâm lý học Fumio Kayo (Đại học Kyoto) là người đầu tiên nghiên cứu Dorodango như một liệu pháp trị liệu tinh thần. Ông cho rằng quá trình tập trung vào việc tạo hình từ bùn giúp con người thả lỏng tâm trí, giảm lo âu và tăng cường sự an tĩnh nội tâm.
Từ đó, Dorodango lan ra ngoài biên giới Nhật Bản. Nghệ sĩ Bruce Gardner – người Mỹ, sau khi đọc được bài luận của William Gibson trên tạp chí TATE – đã say mê Dorodango đến mức tự nghiên cứu, thực hành và tạo ra những quả cầu bóng loáng như đá quý. Anh chia sẻ:
“Đối với tôi, Dorodango không chỉ là một sở thích, mà là sự kết hợp kỳ lạ giữa nghệ thuật, thiền định và sự kiên nhẫn.”
Dorodango và cộng đồng toàn cầu
Ngày nay, Dorodango được giảng dạy trong các lớp thủ công, các khóa thiền, các hội nhóm nghệ thuật. Trên mạng xã hội, những video “tạo Dorodango từ đất” thu hút hàng triệu lượt xem – nơi người ta bị cuốn vào từng cử chỉ nhẹ nhàng, từng lớp bùn được mài bóng một cách kiên trì.
Nhiều người chia sẻ rằng sau khi hoàn thành một quả Dorodango, họ cảm thấy nhẹ lòng, thư thái và mãn nguyện – một trạng thái giống như khi thiền sâu. Không còn lo âu, không còn áp lực – chỉ còn lại một quả cầu bùn sáng lấp lánh như một viên ngọc, được tạo ra bởi chính sự bình tâm và nỗ lực bền bỉ.
Lời kết
Dorodango không chỉ là một trò chơi cũ hay một bộ môn nghệ thuật mới. Nó là biểu hiện sâu sắc của triết lý sống Nhật Bản – tìm thấy vẻ đẹp trong sự mộc mạc, rèn luyện bản thân qua những điều nhỏ bé, và chậm rãi lắng nghe chính mình.
Giữa những ồn ào của cuộc sống hiện đại, nếu bạn cần một cách để lặng lại, hãy thử một lần chạm tay vào đất – và tạo ra cho mình một quả cầu Dorodango.
Cùng Tiệm xem quy trình tạo Dorodango nha: